گزارش ها

به گزارش بخش خبری نبراس، امروز چهارشنبه ۳۱ حمل ۱۴۰۱ ﻫ.ش پروفیسور سيد حسین اشراق رئیس مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات نبراس در صحبت با جمعی از دانشجویان افغانستانی در داخل و خارج کشور از طریق زوم افزون بر مشورت برای هماهنگی های علمی و فرهنگی، پیرامون مفهوم “توسعه” و اهمیت توسعۀ فرهنگي نیز سخن گفت. ایشان با اشاره به اینکه “تغيير” امرِ طبیعی و اجتناب ناپذیر است می باید روند عقلانی خودش را طی نماید و انسان ها را در مسیرِ شکوفایی ظرفیت های شان قرار دهد، چیزی که امروزه در افغانستان با دشواری روبروست اما امکان ندارد که افغانستان این تجربه را پشتِ سر نگذارند. تمامی جوامعی که مسیرِ توسعه و تغییر را دنبال کرده اند نسبت به هر مؤلفۀ دیگر بر اولویت تعلیم و تربیت یا آموزش اتکا کرده اند.

  استاد اشراق افزود: تغییرِ افغانستان را توسعۀ فرهنگی مهیا می کند، به همین جهت این توسعه ( توسعۀ فرهنگی ) مقدمۀ توسعۀ اجتماعي، اقتصادي و سياسي شناخته می شود. او در زمینۀ اولويتِ توسعۀ فرهنگي چند نكته را مهم انگاشت که به آن پرداخته می شود.

1. افغانستان به علت داشتن تنوع قومي، زباني برای توسعۀ فرهنگی از رهگذرِ عقلانیت اجتماعی مساعد است، زیرا تاریخ طولانی همزیستی پرتسامح میان واقعیت های اجتماعی را پشتِ سرِ خود دارد، از همین رو رویه های تبعیض آمیز بر نمی تابد و نفی می کند.

2. توسعه از مهمترين مسئله هايي است كه خوانش هاي متفاوتي از آن شده و در افغانستان نيز نگاه هاي متفاوتي نسبت به توسعه مطرح گردیده است.

 در نگاه هاي توسعه گرا دسته بندي هاي مختلفي وجود دارند، برخی معتقد به اولويت توسعۀ اقتصادي هستند و گروهي ديگر بر اين باور اند كه در كنار اين زمينه توسعه اي، بايد به توسعه فرهنگي، سياسي و اجتماعي نيز توجه شود.

با اين حال به نظر مي رسد بدون ايجادِ بستر ِمناسبِ فرهنگي نمي توان به دنبال تحقق توسعه در ابعاد ديگرِ جامعه بود. از اين رو مفهوم توسعۀ فرهنگي مورد توجه بسياري از مجامع جهاني از جمله يونسكو قرار گرفته است.

براين اساس مفهوم توسعۀ فرهنگي توسط سازمان يونسكو در دهۀ 60 ميلادي در جهان رواج پیدا کرد. اين سازمان طي جلسات گوناگوني شرايط توسعۀ موزون و آگاهانه را به صورت برنامه ريزي آموزشي، سياست فرهنگي و سياست اطلاعاتي در دستور كار خود قرار داد. اين مفهوم تا آنجا براي يونسكو با اهميت بود كه دهۀ 1987 تا 1997 ميلادي توسط اين سازمان به عنوان دهۀ توسعه فرهنگي ناميده شد.

3. اكنون تنها هويتِ فردي، گروهي و اجتماعي انسان ها نيست كه ماهيتِ فرهنگي دارد، بلكه انواع فعاليت هاي اجتماعي، فراغتي، سياسي و حتي اقتصادي انسان ها نيز جنبۀ فرهنگي پيدا كرده است، به گونۀ كه مي توان گفت، سبك زندگي انسان ها و انواع فعاليت هاي آن ها فرهنگي هستند، به همین جهت مطرح می شود که فرهنگ همچون نيروي عمده برای تحول در زندگی انسان ها انگاشته مي شود، به گونۀ كه عناصر گوناگون جهانِ اجتماعي يا به تعبیری نظام كنش را به هم متصل مي سازد، بنابراین فرهنگ اين قابليت ويژه را دارد كه به بخشي از نظام هاي ديگر تبديل شود.

   استاد اشراق افزودند: توسعۀ عرصه هاي گوناگون جامعه بدون توسعۀ فرهنگ نمي تواند مدوام و پايدار باشد و نمی تواند در جهتِ خودشكوفايي و تكامل انساني قرار گيرد.

4. گفت و گو هاي فرهنگي مبناي توسعۀ فرهنگي است، وي زمينه هاي توسعۀ فرهنگي را تفاهم، تعامل و گفت و گو دانست، به نظرِ ایشان شكل گيري فرهنگ گفت و گو در جامعه ضرورت دارد و نهادينه شدن اين فرهنگ در نهادِ خانواده، مکاتب و دانشگاه و حوزۀ عمومی، مي تواند به هموارسازي آن بيانجامد. بنابر اين رواج گفت و گو مي تواند به مثابۀ نقطۀ كانوني توسعۀ فرهنگي، مسيرِ پيشرفت و ترقي را فراهم نماید.

تجربه ثابت كرده است كه بي توجهي به مقولۀ فرهنگ، امرِ توسعه را به تأخير انداخته و مدلي ناقص و پر ايراد را به نمایش می گذارد. پس اگر كشوري در پي تحقق توسعۀ پايدار باشد، مسيرِ آن از توسعۀ فرهنگي مي گذرد، توسعۀ فرهنگی که جانمایۀ آن آموزش و پرورشِ بدون تبعیض است.

  استاد اشراق تأکید نمود: امروزه بحثِ حق آموزش دختران به عنوان موضوعِ مهم و کلیدی برای توسعه و تغییرِ افغانستان تبدیل شده است. در رابطه با احقاق حق آموزش دختران تلاش های هماهنگ مان را به کار می اندازیم و از هیچگونه مساعی دریغ نمی نماییم.

  در این جلسه بر راهکار های مؤثر هماهنگی با مرکزیت نبراس مطرح گردید و توافق صورت گرفت.